“Kung maibabalik ko lamang ang oras nung bata pa mga anak ko… mga lima o anim na taon pa lang sila… that time na meron tayong morning show… eh kung maibabalik ko lang ‘yon, wala na sanang mga oras na nasayang.”
— Iyon ang mga salitang binitiwan ni Kim Atienza habang napahagulgol sa huling gabi ng lamay ng anak niyang si Eman Atienza. Sa gitna ng mga kandila, dasal, at luha, bumigay ang isang amang kilala sa kanyang katatagan at ngiti sa telebisyon.
Ang chapel ay punô ng katahimikan. Sa unahan, nakaupo si Kuya Kim, tahimik, nakatitig sa kabaong ng anak. Hawak niya ang isang lumang larawan — si Eman, nakasakay sa bisikleta, nakangiti, walang kamalay-malay sa bigat ng mundong darating.
Habang binibigkas ng pari ang mga panalangin, tila naglalakbay ang isip ni Kim pabalik sa mga panahong magkasama pa sila — mga simpleng hapunan, tawanan, at ang mga tanong ni Eman na laging puno ng pagninilay.
![]()
Ngunit ang katahimikan ng gabi ay biglang nabasag nang magsimula ang slideshow ng mga larawan ni Eman — mula pagkabata hanggang sa kanyang pag-aaral sa ibang bansa.
Bawat litrato ay tila isang sugat na muling bumubukas.
Ang batang may mahinhin na ngiti, ang binatang may malalalim na mata — lahat iyon ay alaala na lang ngayon.
At doon na bumigay si Kuya Kim. Tinakpan niya ang mukha, humikbi, at bumulong:
“Anak… kung alam ko lang…”
Sa likod ng mga upuan, may mga hikbi ring naririnig. Dumalo ang maraming personalidad sa showbiz — sina Vice Ganda, Anne Curtis, Iya Villania, at Drew Arellano — mga kasamahan ni Kim sa industriya na ngayon ay nakayuko, nagdarasal.
Sa labas ng chapel, daan-daang bulaklak at kandila ang nakahanay, mga alay mula sa mga tagahanga at kaibigan. Sa social media, kumalat ang larawan ni Kuya Kim na yakap ang kabaong ng anak, umiiyak. Maraming netizen ang nagsabing iyon daw ang “pinakamasakit na larawan ng isang ama.”
Ngunit sa gitna ng kalungkutan, isang eksenang hindi inaasahan ang naganap.
Habang nagaganap ang misa, biglang nagsalita ang ina ni Eman — mahina ngunit malinaw:
“Kung maibabalik ko lang din ang panahon… baka hindi ganito. Pero ang yaman niya… ang mga naiwan… sana alam niyo kung para kanino talaga ‘yon.”
Tahimik ang lahat. Lumingon ang ilan. Si Kuya Kim, hindi nagsalita. Nakatungo lamang, pinipisil ang larawang hawak niya.
May mga bulungan sa likod — may testamento raw, may iniwang liham si Eman. Ngunit walang sinuman ang nagsalita pa. Ang gabi ay nagpatuloy sa gitna ng tanong at katahimikan.

Matapos ang misa, tumayo si Kim upang magpasalamat.
“Walang mas mabigat na sakit sa isang magulang kundi ang ilibing ang sariling anak,” aniya, nanginginig ang boses. “Ang ganitong sakit… hindi mo mapaghahandaan. Pero naniniwala akong nasa mabuting kalagayan na siya ngayon. Wala nang sakit. Wala nang luha.”
Tumulo ang luha sa pisngi niya, ngunit ngumiti siya. Isang ngiting puno ng sakit at pananampalataya.
Ang buong chapel ay napuno ng palakpakan — hindi bilang pagdiriwang, kundi bilang pagyakap sa isang amang sugatan.
Isa sa mga kaibigan ni Eman ang tumayo at nagsalita.
“Sabi ni Eman sa amin dati, ‘My dad is my hero.’”
Sa sandaling iyon, bumuhos muli ang luha ng mga naroon. Ang mga salitang iyon — simple, totoo, walang palamuti — ay parang martilyong bumagsak sa dibdib ni Kuya Kim.
Ang video na ipinakita kasunod ay mas lalo pang nagpaiyak sa lahat: si Eman, sa isang tahimik na lugar, nakatingin sa langit.
“Salamat po sa lahat. Lalo na kay Papa. Mahal ko kayo.”
At doon, tuluyang bumigay si Kim. Napaluhod, niyakap ang larawan ng anak, at mahinang sinabi:
“Anak… hanggang sa muli.”
Kinabukasan, dinala ang labi ni Eman sa crematorium. Doon, sa gitna ng usok at katahimikan, humalik si Kim sa noo ng anak bago ito tuluyang isara.
“Hindi kita malilimutan,” bulong niya. “Sa puso ko, palagi kang nandiyan.”
Sa labas, maririnig ang mga hikbi ng pamilya. May mga bulaklak na unti-unting nalalanta sa init ng araw, ngunit ang alaala ni Eman ay mananatiling sariwa sa puso ng bawat naroroon.
Sa isang panayam matapos ang cremation, sinabi ni Kim:
“Hindi ko alam kung paano babangon, pero sa tulong ng panalangin… sa tulong ng mga taong nagmamahal sa amin… kakayanin namin ito.”
Nagpasalamat siya sa mga netizens at tagahanga. “Ramdam namin ang pagmamahal ninyo. Maraming salamat.”
Ang huling gabi ng lamay ni Eman Atienza ay hindi lamang isang seremonya ng pamamaalam. Isa itong salamin ng tunay na pag-ibig ng isang magulang — isang pag-ibig na walang kondisyon, walang hanggan.
At si Kim Atienza, na minsang nagsabi sa TV ng “Weather-weather lang ang buhay,” ay ngayo’y mas nakakaunawa sa lalim ng salitang iyon.
Dahil may mga bagyo na hindi natin kayang iwasan — at may mga ulan na kailangang hayaan lang bumuhos, para matutunan natin ang halaga ng liwanag pagkatapos ng unos.
Habang unti-unting nauupos ang mga kandila sa labas ng chapel, nanatili si Kim sa isang tabi. Tahimik. Nakatingala sa langit.
At sa hangin, tila may bulong na dumaan:
“Pa, masaya na ako. Salamat sa lahat.”
Ngumiti siya. Isang ngiting puno ng luha.
At sa gabing iyon, sa pagitan ng dasal at katahimikan, natutunan ng buong bansa kung gaano kalalim ang pag-ibig ng isang ama.