Mga kabayan, isang pambihirang pagbubunyag ang nagpaigting sa init ng pulitika sa Pilipinas! Sa gitna ng sunud-sunod na akusasyon laban kay Thượng nghị sĩ Antonio Trillanes, isang matapang na reaksiyon ang nagmula kay Thượng nghị sĩ Bonggo na tila nagbukas ng pinto sa masalimuot na network ng posibleng iligal na donasyon sa kampanya. Ano nga ba ang tunay na nangyayari sa likod ng mga headline na ito?
Sa isang diretsahang pahayag, ibinunyag ni Bonggo na ang mga paratang kay Trillanes ay maaaring may mas malalim na dahilan. Sa halip na basta tumugon sa akusasyon, inilatag niya ang posibleng motibo sa likod ng pag-atake, na nagmumungkahi na mayroong “mas mataas na pwersa” na gustong guluhin ang katotohanan at ilihis ang pansin ng publiko mula sa tunay na problema: ang mga irregularidad sa mga proyekto ng gobyerno, partikular na sa kontrobersyal na flood control projects.
Sa press briefing, agad niyang pinansin na ang mga tunay na isyu ay hindi kung sino ang may pinakamalakas na boses sa politika, kundi kung sino ang tunay na may sala sa likod ng malalaking kontrata at proyekto. Binanggit niya na maraming kontratista ay may ugnayan sa ilang opisyal, na nagbubukas ng tanong: bakit tila sila ang habulin, habang ang mga tunay na kumikilos sa likod ng eksena ay nananatiling malaya?
“Si Trillanes, hindi ito tungkol sa iyo. Tingnan natin kung sino ang tunay na kumikilos sa likod,” wika ni Bonggo, na may halong galit at paninindigan. Ang pahayag na ito ay nagtakda ng tono para sa buong press conference: matalas, direkta, at walang takot sa pagbubunyag ng katotohanan.
Ngunit hindi lang iyon. Sinimulan din ni Bonggo na gibusin ang paulit-ulit na akusasyon, na ayon sa kanya ay lumang issue na nagmumula pa noong 2018, bago siya muling tumakbo bilang senador. Pinuna niya ang paulit-ulit na estilo ng kanyang katunggali, mula sa suot hanggang sa pamamaraan ng kampanya, bilang simbolo ng rehashed at hindi tunay na laban. May halong biro, may halong tusok, ngunit malinaw ang mensahe: ang tunay na problema ay ang sistemang nagpapahintulot sa ganitong uri ng manipulasyon.
Kasunod nito, nagbigay ng matinding pasabog si Bonggo tungkol sa posibleng koneksyon ng mga pinansyal na usapin sa kampanya ni Trillanes. Ayon sa kanya, may mga tanong kung paano nauugnay ang ilang pinagmumulan ng suporta sa mga kontratistang sangkot sa flood control projects. Ang kanyang direktang pahayag ay isang malakas na babala: hindi lamang basta akusasyon, kundi isang panawagan sa transparency at hustisya.
Sa isang panayam na isinagawa ng Pinas News, nagbigay ng detalyadong paliwanag si Chủ tịch George Garcia ng COMELEC tungkol sa natuklasan ng kanilang imbestigasyon. Ayon sa kanya, nagsimula ang paghuhukay ng Commission sa sarili nilang pag-iimbestiga mula sa 2022 elections, dahil sa pag-amin ng kontratistang si Lawrence Lubiano tungkol sa PH30 milyon na donasyon sa kampanya ni No’y kandidato, na ngayo’y Chủ tịch Thượng viện Chis Escudero. Ito ang nagbigay daan sa mas malalim na pag-uusisa sa 24 kumpanya na may posibleng koneksyon sa DPW, at patuloy pang nadaragdagan ang bilang ng mga posibleng sangkot.
Ang natuklasan ng COMELEC ay nakagugulat: 55 posibleng government contractors ang nagbigay ng donasyon sa iba’t ibang kandidato, mula presidente, senador, hanggang gobernador at kongresista. Ang legal na sandata ng komisyon? Isang lumang probisyon mula sa 1985 Omnibus Election Code na malinaw na nagbabawal sa sinumang kontratista na magbigay ng donasyon sa kampanya habang may kontrata sa gobyerno. Ayon kay Garcia, bagama’t luma, ito ay may matatalas na pangil, at ito ang unang pagkakataon sa kasaysayan na ginamit upang habulin ang opisyal at kanilang tagapondo.
Ngunit may mas malalim na isyu pa. Ayon sa kanya, may mga butas sa batas na nagbibigay daan sa ganitong sitwasyon: una, ang mga pulitikong may sariling kumpanya o interes sa kontratista; pangalawa, ang limitadong legal na halaga ng campaign spending, na nagtutulak sa kandidato na maghanap ng di-deklaradong pondo mula sa mga ipinagbabawal na source.
Pinagtuunan din ni Garcia ang kontrobersya sa likod ng St Timothy Construction at Miro Systems Consortium, na nagbukas ng pinto sa mas malalim na pag-unawa sa sistema. Ang karanasan na ito ang nag-udyok sa COMELEC na ipasa ang pag-amyenda sa procurement law sa ilalim ng Republic Act 12009, na nagbabawal sa mga hindi karanasang kumpanya na lumahok sa bidding para sa halalan.
Ang buong panayam ay isang pambihirang pagbubukas ng pinto sa madidilim na sulok ng sistema ng halalan sa Pilipinas. Inilantad nito hindi lamang ang mga posibleng krimen ng mga indibidwal, kundi pati ang mga batas at regulasyon na tila bulag, madaling malusutan, at posibleng pinapaboran ang ilan.
Ang tanong ngayon: magkakaroon ba ito ng tunay na epekto? Magiging sapat ba ang ngipin ng batas upang panagutin ang mga opisyal at kontratista, o ito ba ay isang maingay ngunit panandaliang simula na sa huli ay mahihina dahil sa mismong butas ng batas na maaaring pagsamantalahan ng iilang lehislador?
Isa itong wake-up call sa bawat Pilipino: sa likod ng mga headline at akusasyon, may masalimuot na network ng kapangyarihan, pera, at impluwensya. At sa bawat hakbang ng COMELEC, may tanong na patuloy na nakabitin sa ating demokrasya: sino ang tunay na kumikilos sa likod ng eksena, at paano natin matitiyak na ang katotohanan ang mananaig?
