Sa tahimik na bulwagan ng kapangyarihan, may mga dokumentong naglalaman ng higit pa sa numero at pirma. Isa rito ang Statement of Assets, Liabilities, and Net Worth o SALN. Dito makikita ang kayamanan, utang, at pananagutan ng isang opisyal sa bayan. Ngunit sa nakalipas na mga taon, isang tanong ang bumabalot sa isip ng sambayanan: Bakit hanggang ngayon, hindi pa rin inilalabas ang SALN ng pamilya Duterte?
🔥 SIMULA NG USOK
Ang usapin ay nagsimula nang may lumabas na ulat mula sa dating opisyal ng Commission on Audit:
“May mga datos kaming hindi maiproseso dahil may mga dokumentong itinagong hindi maipaliwanag.”
Walang binanggit na pangalan, ngunit mabilis kumalat sa social media at chat groups ang bulong: “Pamilyang Duterte raw.”
Tahimik ang Davao, tahimik ang Malacañang. Walang paliwanag, walang komento, at walang dokumentong ipinapakita. Ngunit para sa mga mamamahayag na walang tigil sa pagtatanong, ang katahimikan ay tila sagisag ng mas malalim na sikreto.
🕵️ ANG HILING NG BAYAN
Nang si Boying Remulla, kalihim ng Department of Justice, ay maglabas ng pahayag tungkol sa “transparency at accountability,” sumiklab ang panibagong usapin sa publiko.
“Kung tunay na bukas ang gobyerno sa katotohanan, bakit hindi buksan ang SALN ng mga Duterte?”
Mula rito, nagsimulang magtanong ang ilang dating kaalyado ng pamilya. Isang dating taga-Davao ang nagsabing:
“Kung wala silang tinatago, bakit parang takot na takot silang ilabas ito?”
🗂️ MGA DOKUMENTONG BIGLANG NAWALA
Lumilitaw sa online forums at whistleblower reports na ilang kopya ng lumang SALN mula sa panahon ni Mayor Duterte sa Davao ay “nawala” sa archives. May ilan umano na nasunog sa “aksidenteng sunog” noong 2014, habang ang iba ay “hindi mahanap.”
Ayon sa isang dating clerk sa Davao City Treasurer’s Office:
“Hindi po aksidente ang pagkawala niyan. May utos po ‘yan. Confidential daw. Pero may mga numerong hindi tugma sa mga project report.”
💰 BIGLANG PAGLAGO NG YAMAN
Sa mga lumang rekord na nakuha ng independent investigators, lumilitaw ang biglang paglago ng declared assets mula ₱3 milyon noong 1998 hanggang mahigit ₱200 milyon noong 2016—sa loob lamang ng 18 taon.
Ayon sa ekonomista mula sa UP:
“Kahit pa mayor o presidente, hindi ganun kadali magparami ng ganitong halaga kung walang ibang pinagmulan.”
Lumakas ang tanong ng publiko: May iba bang pinagkukunan ng yaman? At kung meron, bakit hindi ito nakikita sa mga opisyal na dokumento?
🛡️ TAHIMIK NA PAGTAKIP
Kapag tinanong ang Office of the Ombudsman:
“The request to access the Duterte SALN is under review.”
Tatlong taon na ang lumipas, at wala pa ring resulta. Ayon sa insider, may internal memo na nagbabawal sa paglabas ng SALN nang walang direktang utos mula sa “pinakamataas na opisina”—Malacañang ba o mismong pamilya Duterte, hindi malinaw.
💬 PAGBALIK NG ISANG DATING KAALYADO
Isang dating kalihim ng DOJ, si Atty. Vitaliano Aguirre, nagkomento:
“Transparency is for everyone. Kung hindi nila kayang ipakita, dapat may dahilan. At kung walang dahilan, baka may tinatago.”
Mabilis kumalat ang hashtags sa social media: #IpakitaAngSALN, #WalangItinatago, #BuksanAngKatotohanan. Ngunit kahit trending araw-araw, tahimik pa rin ang Davao, at si Boying Remulla ay biglang nanahimik.
📜 ANG LIGTAS NA TRANSACCIÓN
Isang anonymous document na ipinadala sa mamamahayag ay nagsasabing may joint business interest ang isang Duterte family member sa ilang kumpanya sa Singapore at UAE. Walang opisyal na kumpirmasyon, ngunit may koneksyon ito sa logistics company na nakakuha ng malaking kontrata sa panahon ng pandemya.
Ayon sa source mula sa Bureau of Customs:
“Maraming shipment na pinapasok na hindi hinaharang. Kapag nakita ang apelyido, biglang tahimik ang lahat.”
🌆 PAGSABOG NG EMOSYON SA BAYAN
Hati ang opinyon ng publiko. May naniniwala sa integridad ng pamilya, may nagdududa. Para sa mga progresibong grupo:
“Ang katapatan ay hindi sinasabing bukas, ito’y ipinapakita.”
Noong isang gabi, sa isang interview na tila walang script, sinabi ni Rodrigo Duterte:
“Hindi lahat ng yaman ay nakasulat sa papel. Minsan, nasa puso lang.”
Ngiti lang ang lumitaw sa labi niya, ngunit para sa ilan, ito ang pinakamatinding pahiwatig ng sikreto.
🔍 ANG MALALIM NA TANONG
Kung may mga hindi idineklarang yaman, saan ito nanggaling?
Kung wala, bakit hindi ipakita ang SALN upang tuldukan ang isyu?
Ayon sa isang retiradong auditor:
“Ang yaman, parang anino. Habang tinatago mo, mas lumalaki ang takot ng mga tao.”
Si Boying Remulla, na dating matapang, biglang naging tahimik matapos ang closed-door meeting kasama ang mataas na opisyal. May banta umano: kung itutuloy ang imbestigasyon, may mga impormasyon silang ilalabas.
🌩️ ANG KATAHIMIKAN BAGO ANG BAGYO
Walang opisyal na aksyon mula sa Ombudsman o Kongreso. Ngunit sa likod ng katahimikan, may mga puwersang gumagalaw, may special task force na tahimik ngunit determinado. May posibilidad na muling mabuhay ang mga dokumentong nawala.
❓ HULING TANONG
Hanggang kailan mananatiling sarado ang katotohanan?
Kung walang itinatago, bakit pigilan ang dokumento?
At kung may tinatago, hanggang kailan ito mananatiling lihim?
Isang malinaw na mensahe ang nananatili: ang bayan ay hindi titigil sa pagtatanong. Sa bansang matagal nang nilamon ng dilim ng kapangyarihan, ang katotohanan lamang ang ilaw na hindi nila kayang patayin.
